Ο Φακός της  Ιστορικής Μνήμης των Τρικάλων

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΦΑΚΟΙ

Την ιστορική μνήμη ενός χωριού, μιας πόλης, μιας περιοχής, μιας χώρας, την αποτυπώνει στη συνείδησή του ο καθένας ανάλογα με τα βιώματά του και τη γνώση που αποκτά για την κοινωνική και πολιτική ιστορία των παραπάνω περιπτώσεων.

Και τα διαχρονικά μνημεία και τα πρόσωπα που αποτυπώνουν τη σημασία και τη αξία τους στην ατομική και συλλογική μνήμη και γίνονται κτήμα και παρακαταθήκη ενός ολόκληρου λαού.

Όμως, ο φακός του καθενός στην τέχνη της ιστορίας είναι διαφορετικός. Άλλος ο φακός ενός νικητή καταλαμβάνοντας μια χώρα και άλλος ο φακός του ηττημένου. Άλλος ο φακός ενός πλουσίου, και άλλος ενός φτωχού. Άλλος ο φακός ενός ιστορικού που υπηρετεί τη ζωή και τα κατορθώματα μιας άρχουσας τάξης και άλλη εκείνου που υπηρετεί τη ζωή και τους αγώνες ενός αγρότη, εργάτη και τεχνίτη. Με λίγα λόγια υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί φακοί που φωτίζουν τα γεγονότα, τα πρόσωπα και τα μνημεία.

Για παράδειγμα ένας φακός από ένα μέρος της άρχουσας τάξης των Τρικάλων θέλει να φωτίσει τη ζωή του αντισυνταγματάρχη Νίκου Καβράκου που παρέδωσε τα κλειδιά των Αθηνών στους Γερμανούς και για τις υπηρεσίες έχουν ονοματοδοτήσει  έναν δρόμο και έχουν κάνει Μουσείο το στρατόπεδο που υπηρέτησε για πολλά χρόνια.

Άλλος φακός άλλου μέρους της άρχουσας τάξης των Τρικάλων φωτίζει τη στρατιωτική και πολιτική δράση του Γεωργίου Κονδύλη υπουργού το 1925 που έγινε η αιματηρή διαδήλωση των Τρικαλινών αγροτών και εργατών και έδωσε το όνομά του σ΄έναν κεντρικό δρόμο των Τρικάλων.

Ένας άλλος φακός της ζωής, των αγώνων των εργατών και αγροτών και όσων πολέμησαν στην Εθνική Αντίσταση εναντίον των Γερμανών τον ίδιο δρόμο θα τον φώτιζε διαφορετικά, διότι από αυτόν τον δρόμο μπήκαν στη πόλη οι πρώτοι ΕΛΛΑσίτες μετά την Απελευθέρωση των Τρικάλων.

Άλλος φακός θέλει να φωτίσει ένα κτίριο φυλακών και να παρουσιάσει του κρατουμένους θύματα μιας άδικης κοινωνίας, ή μιας απάνθρωπης πόλης, η οποία αδιαφορεί για τις συνθήκες διαβίωσης τους ή για τη ζωή και τις δράσεις των κρατουμένων ή γιατί κρύβει κάποια μυστικά στα υπόγειά της ή γιατί υπήρξε ένα κολαστήριο πολιτικών κρατουμένων, ή για να φανερώσει τα τρομακτικά όργανα βασανισμού των κρατουμένων, ή για να καταγγείλει το σωφρονιστικό σύστημα μια χώρας, υπάρχουν πολλοί λόγοι και διαφορετικοί φακοί που μπορούν να φωτίσουν ένα κτίριο φυλακών.

Ας δούμε μερικά ενδεικτικά από τα μνημεία που είναι συνυφασμένα με τη συλλογική μνήμη των Τρικάλων  με ποιους φακούς φωτίστηκαν το καθένα:

Η παλιά αγορά των Τρικάλων. Αριστούργημα αρχιτεκτονικής τέχνης που έθρεψε γενιές Τρικαλινών. Με τα μικρομάγαζα, τα κρεοπωλεία, τα μανάβικα, τα οινομαγειρεία στο εσωτερικό του και άλλα μικρομάγαζα στον εξωτερικό του χώρο. Η αγορά των φτωχών των Τρικάλων με λίγα λόγια. Η Βαρβάκειος αγορά των Τρικάλων σε πολύ καλύτερο αρχιτεκτονικό ύφος.

Τη γκρέμισαν, γιατί  φωτίζοντάς την οι ιθύνοντες της εποχής είδαν ότι είναι ένα μνημείο των φτωχών, άρα άχρηστο για την άρχουσα τάξη.  Θα το γκρεμίσουμε και θα το κάνουμε ένα αντάξιο κτίριο της τάξης μας, είπαν. Αυτό συμβολίζει σήμερα το κτίριο της Νομαρχίας Τρικάλων. Ένα κτίριο που βγάζει λεφτά, νοικιάζοντάς το. Διότι ο καπιταλιστικός φακός βλέπει μόνο το κέρδος.

ΤΡΙΚΑΛΑ: Το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στη Θεσσαλία δεν υπάρχει πια.

Το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στη Θεσσαλία.  Ο φακός της άρχουσας τάξης το φώτισε και είδε ότι είναι άχρηστο και αυτό, διότι εκεί δούλεψαν φτωχοί εργάτες με μισθούς πείνας και γεμάτο από μνήμες των απεργιών των εργατών Τρικάλων. Θα το γκρεμίσουμε το παλιοκτίριο και θα το κάνουμε ένα μικρό πάρκινγκ για να τα οικονομάμε. Ο καπιταλιστικός φακός στο μεγαλείο του.

Με παρόμοιους φακούς γκρεμίστηκαν ή έχουν αχρηστέψει οι ιθύνοντες από «τζάκι»  τα περισσότερα μνημεία ιστορικής μνήμης της πόλης των Τρικάλων.

Το εγκαταλελειμμένο κτίριο των  παλαιών φυλακών Τρικάλων που λειτούργησε ως σωφρονιστικό κατάστημα της πολιτείας, το οποίο δεν  είναι συνυφασμένο με την κοινωνικο-πολιτική ιστορική μνήμη της πόλης, ως προς τη χρήση του, μετά το γκρέμισμά του, για να μεταφερθεί κάπου αλλού, ύστερα από καιρό έγινε το Μουσείο Τσιτσάνη. Ωστόσο ιθύνοντες των Τρικάλων έχουν φτιάξει έναν χώρο δίπλα που συμπεριλαμβάνει εκθέματα ποινικών φυλακών και του σωφρονιστικού συστήματος της Ελλάδας.

Προφανώς για να συνδέσουν τον Βασίλη Τσιτσάνη και το έργο του με ανθρώπους των φυλακών, τα χασίσια, τους λουλάδες, τα βαπόρια από την Περσία και άλλα σύνεργα της φυλακής.

Δε βρίσκουμε άλλο λόγο, γιατί να γίνει αυτό. Ας μας το εξηγήσει κάποιος να το καταλάβουμε.

Τελικά ο Τσιτσάνης δε θα γλυτώσει από την απαξίωση μιας συγκεκριμένης τάξης των Τρικάλων ούτε μετά και το θάνατό του.

Η συναισθηματική σχέση που έχει αποκομίσει ο καθένας από την παρουσία των ποινικών φυλακών μέσα στον οικιστικό ιστό της πόλης δεν αποτελεί άξιο λόγου στοιχείο σύνδεσης με το Δήμο Τρικκαίων. Και τώρα υπάρχουν οι Ποινικές Φυλακές Τρικάλων σε χώρο όπως ήταν και οι παλιές φυλακές κάποτε. Ποια είναι η σύνδεσης τους με τον Δήμο Τρικκαίων; Το μόνο που γίνεται γνωστό, όπως και σε όλους τους Έλληνες, οι απόπειρες των θεαματικών αποδράσεων των κρατουμένων.

Θεωρούνται πολιτικοί κρατούμενοι κάποιοι που έκαναν φόνο για πολιτικούς λόγους επειδή προκλήθηκαν από τον ιδεολογικά αντίπαλό τους;  οι Ρομπέν των Δασών; Οι  φυλακές που υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα και ευκαιριακά περνούν διάφοροι από την έλλειψη κτιρίων του σωφρονιστικού συστήματος  θεωρούνται φυλακές πολιτικών κρατουμένων ;  Επιχειρήματα που μοιάζουν σαν το  κερασάκι που θέλουμε να βάλουμε στην ανίερη τούρτα σύνδεσης του Τσιτσάνη με το χώρο των ποινικών φυλακών.

Η παλαιότητα της φυλακής ως προς του χώρους στέγασης και κράτησης των κρατουμένων σε μια σύγκριση  φυλακών του 19ου αιώνα και των φυλακών του σήμερα. Δηλαδή, να προβάλουμε την ιστορία του σωφρονιστικού συστήματος στην Ελλάδα. Δηλαδή, να κάνει μουσείο ο Δήμος Τρικκαίων για λογαριασμό της πολιτείας μουσείο φυλακών για να προσελκύσει ποιον ; Βρε, μήπως είχαμε στα Τρίκαλα τις φυλακές  του “Εξπρές του Μεσονυκτίου” και δε το καταλάβαμε.

Ένα Μουσείο έγινε στα Τρίκαλα για ένα μεγάλο δημιουργό που έγινε γνωστός σ΄όλο το κόσμο και θα προσελκύει τον ενδιαφέρον σε χιλιάδες επισκέπτες και συζητάνε ακόμη κάποιοι για εκθέματα(κρεβατάκια-καρδούλες αχ και βαχ-και χειροτεχνίες) των ποινικών φυλακών δίπλα στο Μουσείο του Βασίλη Τσιτσάνη;

1)Η παλιά αγορά των Τρικάλων, που έχει γκρεμιστεί.