Agapo.gr Για τον Πολιτισμό, την Κοινωνία, το Περιβάλλον
1821
Τρεις Συνθήκες του 18ου αιώνα, η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) και η Γαλλική Επανάσταση (1789) δρομολόγησαν τις προεπαναστατικές προϋποθέσεις των απελευθερωτικών εθνικών, κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών κινημάτων του 19ου αιώνα.
Η Συνθήκη του Κάρλοβιτς, (πόλη στη σημερινή Σερβία), ήταν το αποτέλεσμα της ήττας των Οθωμανών από τη Βενετία και την Αυστρία. (1683–1697).
Η Συνθήκη του Κάρλοβιτς, (1698-1699) συνομολογήθηκε με τη μεσολάβηση της Αγγλίας και της Ολλανδίας και υπογράφτηκε μετά απ΄ ένα συνέδριο πληρεξούσιων αντιπροσώπων, διάρκειας δύο μηνών. Από 17 Νοεμβρίου 1698 μέχρι τον Ιανουάριο 1699.
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1641-1709). Διερμηνέας της Οθωμανικής αντιπροσωπείας. Ο επιλεγόμενος «ο εξ απορρήτων», ιατρός και διπλωμάτης του 17ου αιώνα. Τρισέγγονός του, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (1791–1865) που πρωταγωνίστησε στην πολιτική ζωή της Ελλάδας(του «Αγγλικού» κόμματος), διατελώντας τέσσερις φορές πρωθυπουργός την περίοδο 1822 – 1844.
Η Συνθήκη του Κάρλοβιτς,υπογράφτηκε μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των συνασπισμένων δυνάμεων του Ιερού Συνασπισμού (συμμαχία που οργανώθηκε το 1684 από τον Πάπα Ιννοκέντιο ΙΑ΄, της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας).
Ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΑ΄, οργανωτής του Ιερού Συνασπισμού, που σκοπό είχε να αντιμετωπισθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην επιδίωξή της να επεκταθεί στην κεντρική Ευρώπη.
Την συνομολόγηση της συνθήκης την έκαναν 7 πρόσωπα, 5 πληρεξούσιοι αντιπρόσωποι των Αυτοκρατόρων και Βασιλέων των αντίστοιχων δυνάμεων που είχαν εμπλακεί.
Με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς οι Δαλματικές ακτές, η Πελοπόννησος, η Λευκάδα, η Αίγινα και η Κρήτη περιήλθαν στο κράτος της Βενετίας. Η Τρανσυλβανία, (περιοχή της Ρουμανίας), στην Αυστρία. Η Ποδολλία, (περιοχής της Ουκρανίας), στο βασίλειο της Πολωνίας
Ακολούθησαν άλλες δύο Συνθήκες που καλλιέργησαν το έδαφος για να σπαρθεί ο σπόρος των απελευθερωτικών κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Μετά από 19 χρόνια και τον Ενετοθωμανικό πόλεμο(1714-18), ακολούθησε η Συνθήκη του Πασάροβιτς (Ιούλιος-1718) μεταξύ Αυστρίας, Βενετίας και Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλάζοντας και πάλι τα γεωγραφικά δεδομένα. Οι Οθωμανοί ξαναπήραν την Πελοπόννησο και την Κρήτη και μέρος των δαλματικών ακτών.
Η Συνθήκη του Πασάροβιτς (1718).Οι Αυστριακοί φοβούμενοι μη χάσουν τις κτήσεις στις Δαλματία, νίκησαν και πάλι τους Οθωμανούς, παρεμβαίνοντας υπέρ της Βενετίας.
Η Βενετία υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει στους Οθωμανούς την Πελοπόννησο, (που την είχε καταλάβει το 1687), ό,τι της είχε απομείνει στην Κρήτη, την Τήνο και την Αίγινα. Ωστόσο, διατήρησε στην Δαλματία τα Ιόνια Νησιά και τα απέναντι ηπειρωτικά φρούρια του Βουθρωτού και της Πρέβεζας, καθώς και την Βόνιτσα και τα Κύθηρα.
Η πόλη του Ναυπλίου. Υπό την κυριαρχία των Ενετών ονομάζονταν Νάπολη της Ρουμανίας.
Η 3η σημαντική Συνθήκη ήταν του Βελιγραδίου (1739). Κατάληξη και πάλι ενός Αυστροοθωμανικού πολέμου που συνομολογήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1739 στο Βελιγράδι, κατόπιν μεσολάβησης της Γαλλίας και υπογράφτηκε μεταξύ Οθωμανικής και Αψβουργικής αυτοκρατορίας αφενός, και Ρωσικής και Οθωμανικής αυτοκρατορίας αφετέρου.
Η Συνθήκη του Βελιγραδίου (1739) υπογράφτηκε στις όχθες του Δούναβη.
Με τη συνθήκη του Βελιγραδίου, οι Αψβούργοι επέστρεψαν στους Οθωμανούς τη Βόρειο Σερβία και το Βελιγράδι και στη Βλαχία την Ολτένια (Wallachia Minor), μεταθέτοντας έτσι τα Αυστρο-οθωμανικά σύνορα στη γραμμή των ποταμών Σαύο και Δούναβη. Η συνθήκη αυτή ανάγκασε τους Ρώσους να υπογράψουν και εκείνοι ειρήνη με τους Οθωμανούς, τερματίζοντας τον μεταξύ τους πόλεμο με την συνθήκη της Νύσσας.
Η Συνθήκη του Βελιγραδίου δημιούργησε ένα μεγάλο κύμα προσφύγων Σέρβων, εγκαταλείποντας τις πατρίδες τους.
Τα εδάφη που είχε κερδίσει η Αυστρία (1718), επανήλθαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία αναγνώρισε τον αυστριακό αυτοκράτορα ως προστάτη όλων των Χριστιανών υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε βάρος της Ρωσίας που έχασε την προοπτική πρόσβασή της στη Μαύρη Θάλασσα. (Η Οθωμανική αυτοκρατορία αργότερα κατέστησε την αυτοκρατορική Ρωσία προστάτρια των χριστιανών υπηκόων, με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή 1774).
Χάρτης των αλλαγών εδαφών και κρατών.
Οι τρεις Συνθήκες του 18ου αιώνα. δρομολόγησαν μια περίοδο ειρήνης πάνω από 50 χρόνια και δημιούργησαν τις προεπαναστατικές προϋποθέσεις με τη θέσπιση των αρχών των Διομολογήσεων που επέτρεπαν, με προνομιακούς όρους, δραστηριότητες εμπορικού και επιχειρηματικού χαρακτήρα εταιριών και προσώπων, υπηκόων άλλων αυτοκρατορικών δυνάμεων.
Η Εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Κτίστηκε το 1787 από ορθόδοξους ελληνόφωνους και βλαχόφωνους υπηκόους της αυτοκρατορίας των Αψβούργων
Στο νέο πολιτικό και οικονομικό κλίμα αναπτύχθηκαν παροικίες Ελλήνων, Ρουμάνων, Βλάχων, Σέρβων, Βουλγάρων, Αρμενίων σ΄ όλα τα ευρωπαϊκά και οθωμανικά εδάφη που τελούσαν, πότε από τη μια αυτοκρατορία και πότε από την άλλη, δρομολογώντας τις προεπαναστατικές προϋποθέσεις, μετά τη Γαλλική Επανάσταση(1789).
ΙΣΤ΄ ΛΟΥΔΟΥΒΊΚΟς(1774-1791). Βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας.
Η Γαλλική επανάσταση ήταν το αποτέλεσμα της κυοφορίας των ιδεών του Διαφωτισμού και της ανάγκης των φεουδαρχικών απολυταρχικών αυτοκρατοριών να αντιμετωπίσουν και να προσαρμοστούν στα νέα παραγωγικά και εμπορικά δεδομένα και στις απαιτήσεις της εμποροκρατίας των μεγάλων θαλασσών που ανέτειλε στο προσκήνιο της ιστορίας, και της πρώτης βιομηχανικής επανάσταση που ακολούθησε.
Η Δίκη του ΙΣΤ΄Λουδοβίκου και η θανατική καταδίκη του.
Αυτή η αλλαγή δεν θα μπορούσε να γίνει με δομές φεουδαρχικού χαρακτήρα, σε αυτοκρατορίες διαμελισμένες σε φέουδα ισχυρών φεουδαρχών, με διαφορετικούς εμπορικούς και εταιρικούς νόμους η καθεμιά κι όπως βόλευε στον καθένα αν δεν ανατρέπονταν πολιτικά και οικονομικά.
Του Ευγένιου Ντελακρουά: «Η Ελευθερία οδηγεί τον Λαό».
Μοχλός της πολιτικής, κοινωνικής και της οικονομικής ανατροπής ήταν οι νέες ανερχόμενες τάξεις των μεγάλων επαγγελματικών συναφιών, εμπορικών εταιριών, των πραγματευτάδων (εμπόρων), των καλλιεργητών γης κι όλων των συναφών επαγγελμάτων της τρίτης πολυπληθέστερης τάξης του γαλλικού πληθυσμού.
Πολίτες του Παρισιού εισβάλλουν στο παλάτι του Κεραμεικού στις 20 Ιουνίου 1792
(Jan Bulthuis, Μουσείο της Γαλλικής Επανάστασης). Αλλάζοντας άρδην τις επαναστατικές εξελίξεις του 1789.
Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (26 Αυγούστου 1789) και η έγκριση του πρώτου συντάγματος 3 Σεπτέμβρη 1791 από τη Συντακτική Εθνοσυνέλευση αποτέλεσαν το φυτίλι της φωτιάς που άναψε, ξεσηκώνοντας πολλούς λαούς που βρίσκονταν κάτω από απολυταρχικές φεουδαρχικές αυτοκρατορίες.
Η μάχη του Βαλμύ. Ο πόλεμος του Πρώτου Συνασπισμού (1792–1797). Η πρώτη μεγάλης κλίμακας στρατιωτική απόπειρα των μοναρχιών της Ευρώπης να περιορίσουν τη διάδοση των νέων πολιτικών ιδεών της επαναστατημένης Γαλλίας.
Όλες οι απολυταρχικές φεουδαρχικές αυτοκρατορίες κίνησαν εναντίον των επαναστατών, εισβάλοντας στα εδάφη της Γαλλίας, εφαρμόζοντας την αρχή των στρατιωτικών επεμβάσεων, όπως μετέπειτα με τη συνθήκη του Βερολίνου (1915) της Ιεράς Συμμαχίας.
Πρώτος Μάρτυρας των στρατιωτικών επεμβάσεων, της αστυνομοκρατίας, των μυστικών υπηρεσιών και του χαφιεδισμού, με σκοπό την πάταξη των επαναστατικών ιδεών του Διαφωτισμού και των απελευθερωτικών κινημάτων ήταν ο Ρήγας Βελεστινλής. Αναμνηστική πλάκα στη Βιέννη.
Η αποτυχία των στρατιωτικών επεμβάσεων των φεουδαρχικών μοναρχιών να καταστείλουν την Γαλλική Επανάσταση, οδήγησαν τις απολυταρχικές αυτοκρατορίες να οργανώσουν εσωτερικά την άμυνα τους, εντός των αυτοκρατοριών, με επιπλέον υπηρεσίες ασφαλείας και αστυνομίας κι άλλων μυστικών υπηρεσιών, νιώθοντας την απειλή της Γαλλικής Επανάστασης να πλανάται από πάνω τους.
Ο Θούριος ήταν η επαναστατική διακήρυξη και ο απελευθερωτικός ύμνος του Ρήγα Βελεστινλή. Την συνέγραψε 1791-97 στο Βουκουρέστι, όταν υπηρετούσε ως γραμματικός-διερμηνέας της γαλλικής γλώσσας. Τον τραγουδούσαν σε συγκεντρώσεις συντρόφων, ανεξαρτήτου φυλής, θρησκείας, γλώσσας, στρεφόμενοι εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας, εκκολάπτοντας την πρώτη απελευθερωτική μυστική εταιρία.
Από την έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης άρχισε να καλλιεργείται και να αναπτύσσεται σ΄ όλες της μεγάλες πόλεις των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών και των ημιαυτόνομων περιοχών της οθωμανικής αυτοκρατορίας μια ιντελιγκέντσια, ανεξαρτήτου φυλής, γλώσσας και θρησκείας, οργανώνοντας κινήματα κοινωνικής και πολιτικής απελευθέρωσης.
Σύμβολο του απελευθερωτικού κινήματος του Ρήγα, ήταν η τρίχρωμη σημαία με το ρόπαλο του Ηρακλή και τρεις σταυρούς.
Το 1797 μετακόμισε στη Βιέννη με σκοπό να βρεθεί πιο κοντά στις επαναστατικές εξελίξεις της Γαλλίας και να προετοιμάσει τον συντονισμό των δυνάμεών του και των επιδιωκόμενων συμμαχιών, με σκοπό την έναρξη του επαναστατικού απελευθερωτικού εγχειρήματός του.
Η Χάρτα του Ρήγα
Για τις ανάγκες της επαναστατικής εξέγερσης ο Ρήγας εμπνεύστηκε τα θούρια της εμψύχωσης, επεξεργάστηκε τις αρχές της Πολιτικής Διοίκησης της νέας πολιτείας-κράτους, τα εδάφη της, το επαναστατικό μανιφέστο και τα πολεμικά μέσα.
Η κύρια παράσταση και ο τίτλος της Χάρτας του Ρήγα . Περιλάβανε όλα τα εδάφη εξάπλωσης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που προήλθε από τη γενιά του Δευκαλίωνα και της Πύρας, με τη χαρακτηριστική εικόνα τους στην κάτω αριστερή πλευρά.
Το δύσκολο έργο για τον Ρήγα ήταν, πως θα μπορούσε να βάλει διαφορετικούς λαούς, φυλές, γλώσσες και θρησκείες κάτω από μια σημαία. Έναν γόρδιο δεσμό που τον έλυσε με την ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ και τον Ελληνικό πολιτισμό. Ο νέος Έλλην οικουμενικός πολίτης, που θα απολάμβανε όλα τα δημοκρατικά ιδεώδη των πόλεων της Αρχαίας Ελλάδας.
Ο Ρήγας Φεραίος ψάλλει τον Θούριο. Του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1868-1934).
Ένα επαναστατικό υλικό πολύ εύφλεκτο και φάνηκε στη συνέχεια πόσο πολύ επηρέασε και ενέπνευσε πλήθος διαφορετικών λαών, φυλών και πολιτών διαφορετικών γλωσσών και θρησκειών. Ένα επαναστατικό κήρυγμα που αναιρούσε εν τη γενέσει, οποιαδήποτε εθνικιστική διαχωριστική γραμμή που θα καλλιεργούσαν οι μεγάλες αυτοκρατορικές δυνάμεις, και το έκαναν πολύ γρήγορα, για να διασπάσουν την ορμή που είχε πάρει το κίνημα του Ρήγα.
Ο Κοραής και ο Ρήγας βοηθούν την Ελλάδα να εγερθεί. Ελαιογραφία σε χαρτόνι. Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. (Συλλογή Αλέξανδρου Ξύδη).
Όταν τύπωσε τις επαναστατικές προκηρύξεις στην παροικία της Βιέννης, ήταν έτοιμος να μεταβεί στα Ιόνια Νησιά που είχαν περιέλθει στις Γαλλικές δυνάμεις, (Ιούνης 1797), βάζοντας τέλος στη Βενετική κυριαρχία τεσσάρων αιώνων. Προσπαθώντας να στείλει το απαραίτητο επαναστατικό υλικό και να συναντήσει το επαναστατικό δίκτυο των συντρόφων της μυστικής εταιρίας του και να υψώσει την σημαία της επαναστατικής εξέγερσης. Έξη μήνες αργότερα, από την κάθοδο των Γαλλικών δυνάμεων, (Δεκέμβρης 1797) λίγο πριν αναχωρήσει, συλλαμβάνεται από την Αυστριακή Αστυνομία.
Η τσαρική Ρωσία, Αυστρία και Οθωμανική αυτοκρατορία συνασπίζονται εναντίον της Γαλλίας, καθώς καταλαβαίνουν, ύστερα από τις εξονυχιστικές ανακρίσεις των συντρόφων του Ρήγα και όσων εμπλέκονταν, ότι οι Γαλλικές δυνάμεις υπό τον Ναπολέοντα έδειχναν επίζηλο ενδιαφέρον για την ηπειρωτική Ελλάδα.
Στα μέσα του 1798, οι ανακρίσεις συνεχίζονται και οι Αυστριακοί ανταλλάσσουν επιστολές με τον Σουλτανικό θρόνο, λέγοντας ότι είναι διατεθειμένοι να τους παραδώσουν τον Ρήγα και τους συντρόφους του, κάνοντας και εκείνοι το ίδιο. Να τους παραδίνουν κάθε Πολωνό αντάρτη και κινηματία που θα συλλαμβάνουν.
Ο Πύργος Νεμπόϊζα του Βελιγραδίου όπου ο Ρήγας και οι σύντροφοί του φυλακίστηκαν και στραγγαλίστηκαν τον Ιούνιο του 1798.
Ένας προδότης, ένα ιερατείο υποδουλωμένο από ξένες λόγχες, όπως πριν από 1765 χρόνια, κι ένας Πόντιος Πιλάτος χρειάζονταν για να συλληφθεί ο Δάσκαλος της επανάστασης και να οδηγηθεί από τον Άννα στον Καϊάφα και ύστερα να παραδοθεί και να εκτελεστεί μαζί με τους συντρόφους του, από τους πραιτοριανούς της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Άγαλμα του Ρήγα Βελεστινλή στο Βελιγράδι.
Ο Ρήγας άφησε πίσω της μια μεγάλη επαναστατική παρακαταθήκη που ήταν αδύνατον πια να σβηστεί από τις καρδιές πολλών ανθρώπων διαφορετικών λαών, εθνών, φυλών, γλωσσών και θρησκειών.
Βασίλης Πάνος
Βασίλειος Πάνος. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Από τις εκδόσεις «Αγαπώ την Πόλιν» κυκλοφόρησαν τα βιβλία : «23 Αυγούστου 1881. Η Αναχώρηση των Οθωμανών».(2005) «Η Απελευθέρωση της Θεσσαλίας- Μύθος η Πραγματικότητα» (2005). «Η Πόλη του θεού -13ος θεός»(μυθιστόρημα) (2006).«Ο Ασκληπιός – Ο Σωτήρας του κόσμου» (2007). «Από τον Σωτήρα Ασκληπιό στον άγιο Ασκληπιό». (2008). «Το Ποτάμι της Οργής- Η Πλημμύρα του Ληθαίου 1907». (2009). «Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΔΕΥΤΕΡΑ-Τρίκαλα 2 Φεβρουαρίου 1925. Το χρονικό μιας αιματοβαμμένης εντολής». (2011). «ΟΙ ΣΥΜΜΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ».(μυθιστόρημα) (2014).«ΤΟ ΕΠΙΦΑΝΕΣΤΑΤΟ ΙΕΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΤΡΙΚΚΗΣ.» (2017).Υπό έκδοση: «Το Αναμορφωτήριο».