Πριν από 200 Χρόνια (1)

1821

Στο Συνέδριο της Βιέννης (1814-1815), οι συμβαλλόμενες απολυταρχικές δυνάμεις της Ευρώπης, (Αγγλία, Γαλλία, Πρωσία, Αυστρία και Ρωσία),  επικύρωσαν με την συμφωνία τους να αποτρέπουν στο εξής τις οποιαδήποτε επαναστατικές εξελίξεις και τυχόν αναζωπυρώσεις κινημάτων που διαπνέονταν από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης. Αλλά φάνηκε, πριν ακόμη στεγνώσει η μελάνη των συμφωνιών τους, ότι αυτό θα ήταν ανέφικτο.

Οδομαχίες φοιτητών στους δρόμους και στις πλατείες της Βιέννης. Η διακηρυγμένη «σταθερότητα» που επιδίωκαν οι πρωταγωνιστές του Συνεδρίου της Βιέννης άρχισε να γκρεμίζεται σε πολλές πόλεις της Ηπειρωτικής Ευρώπης.

Η Αυστρία μαζί με τη Ρωσία ήταν οι πλέον απολυταρχικές αυτοκρατορίες, οι οποίες προσπάθησαν με κάθε τρόπο να καταπνίξουν από το 1815 όλες τις επαναστατικές εξεγέρσεις που είχε κληροδοτήσει η Γαλλική Επανάσταση στους ευρωπαϊκούς λαούς, με κάθε είδους στρατιωτικές επεμβάσεις και όχι μόνο.

Άλωση της Βαστίλης, 14 Ιουλίου 1789 του Jean-Pierre Houël.  Κατά το προοίμιο της Γαλλικής Επανάστασης  η ένοπλη κατάληψη των φυλακών της “Βαστίλης Αγίου Αντωνίου”, είχε στόχο τη διαρπαγή του φυλασσόμενου εκεί οπλισμού.

Αυτή την επίμαχη περίοδο, από το 1815-1822, ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν υπουργός του υπουργείου των εξωτερικών της απολυταρχικής Ρωσίας, του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄.

Σε νεαρή ηλικία, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ 1801-1825, της απολυταρχικής Ρωσίας.
 Ένα πολίτευμα, με το οποίο ένας βασιλιάς ή ένας αυτοκράτορας κατείχε απεριόριστη εξουσία.

Από τις σημαντικότερες επεμβάσεις των πρωταγωνιστών του Συνεδρίου της Βιέννης ήταν αυτή κατά της Ισπανίας, υπέρ του αντιδραστικού Βουρβόνου Φερδινάνδου VII, το Μάιο του 1820, όταν ξέσπασε η ισπανική επανάσταση, με λαϊκό αίτημα την επαναφορά του φιλελεύθερου Συντάγματος του 1812.

Φερδινάνδος VII βασιλιάς της Ισπανίας. Επί των ημερών του ξέσπασαν οι απελευθερωτικές εξεγέρσεις στις Ισπανικές αποικίες της Αμερικής.

Ο Φερδινάνδος μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα ανέστησε την απολυταρχική μοναρχία και απέρριψε το φιλελεύθερο σύνταγμα του 1812, αλλά χάρη στην εξέγερση, με επικεφαλής τον Ραφαέλ ντε Ριέγκο (1820), αναγκάστηκε να αποκαταστήσει το σύνταγμα, ξεκινώντας έτσι μια τριετή περίοδο φιλελεύθερης εξουσίας.

Ο Ραφαέλ ντε Ριέγκο επικεφαλής της ισπανικής εξέγερσης και επικεφαλής των εκστρατευτικών δυνάμεων, έτοιμες να φύγουν για να καταστείλουν την εξέγερση των ισπανικών αποικιών.

Την ιδέα της πρώτης συμμαχικής επέμβασης εναντίον των Ισπανών επαναστατών την πρότεινε ο Ι. Καποδίστριας, ως υπουργός της Ρωσίας. Η επέμβαση δεν τελεσφόρησε χάρη στην απροθυμία της Αυστρίας και την αδιαφορία της Αγγλίας, η οποία αντιστρατεύονταν τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Ρωσίας.

Πορτρέτο του Ι. Καποδίστρια, φορώντας τη υπουργική στολή του.

Μετά την ισπανική εξέγερση ακολούθησε η επανάσταση του κρατιδίου της Νάπολης (1820), και λίγο αργότερα του Πεδεμόντιου(1821). Δυο κρατίδια, δορυφόροι των Αυστριακών.

Η είσοδος στις 8 Ιουλίου 1820 του στρατού των Καρμπονάρων στη Νάπολη. Την 1η Οκτωβρίου 1820 συγκλήθηκε το πρώτο συνταγματικό κοινοβούλιο της Ιταλίας.

Το επαναστατικό κίνημα των ριζοσπαστών Καρμπονάρων το αντιμετώπισαν η Αυστρία κι η Ρωσία με άμεση στρατιωτική επέμβαση, με την ανοχή της Αγγλίας.

Στις 23 Μαρτίου 1821 οι Αυστριακοί, ενεργοποιώντας την αρχή της επέμβασης, σύμφωνα με την οποία οι σύμμαχοι όφειλαν να επιβάλουν τις συμφωνίες τους, ανακατέλαβαν τη Νάπολη και κατέλυσαν το νεογέννητο κοινοβούλιο και τη συνταγματική κυβέρνηση, καταργώντας τις πράξεις της φιλελεύθερης κυβέρνησης.

Στις αρχές του 1821, ξέσπασε η εξέγερση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, Μολδαβίας και Βλαχίας, οι οποίες απολάμβαναν καθεστώς αυτονομίας, υπό την εγγύηση του τσάρου της Ρωσίας.

Η εξέγερση των Βαλκανικών λαών συνάντησε από την αρχή την αντίδραση των αυτοκρατορικών απολυταρχικών δυνάμεων, Αυστρίας και Ρωσίας.

Η Ρωσία αποκήρυξε τον Υψηλάντη και τον υποβίβασε στον βαθμό του στρατιώτη, αποπέμποντάς τον απ΄ τον ρωσικό στρατό. Ταυτόχρονα έδωσε διαταγή στις ρωσικές δυνάμεις στα σύνορα με τη Βλαχία να τηρήσουν ουδετερότητα, ανακοινώνοντας στην Πύλη ότι δεν έχει καμία ανάμιξη με την επανάσταση.

Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία 1821

Στις 26 Μαρτίου 1821, εστάλη στον Υψηλάντη επιστολή που την υπέγραφε ο Καποδίστριας, ως υπουργός της Ρωσίας, με την οποία αποκήρυσσε την επανάσταση και δήλωνε ότι η Ρωσία θα παραμείνει ουδέτερη.

Ιωάννης Καποδίστριας, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας της Κέρκυρας.

Ο Ι. Καποδίστριας κάλεσε τον Υψηλάντη να απολύσει όσους είχε υπό τις διαταγές του.

Ρήγας Βελεστινλής. Πρόδρομος των βαλκανικών εξεγέρσεων, οραματιστής μιας Παμβαλκανικής Ομοσπονδίας, εμπνεόμενη από τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.

Η Ρωσία έκανε δεκτό το αίτημα της Πύλης για την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων στις δυο παραδουνάβιες ηγεμονίες, προς κατάπνιξη της επανάστασης. Κατά παρέκκλιση της Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1812, την οποία είχαν υπογράψει μεταξύ τους.

Οδομαχίες μαχητών της Φιλικής Εταιρείας και των Οθωμανών στο Βουκουρέστι (Aύγουστος 1821).

Χαρακτηριστική περίπτωση, θύματος δολοπλοκιών μυστικών υπηρεσιών που δρούσαν σ΄όλες τις αντιμαχόμενες παρατάξεις, προκειμένου να ποδηγετήσουν τις επαναστατικές εξελίξεις, ήταν η εκτέλεση του επαναστάτη ηγέτη της Βλαχίας, Τούντορ Βλαντιμιρέσκου, από φίλιες δυνάμεις των επαναστατών.

Τούντορ Βλαντιμιρέσκου, εθνικός ήρωας της Ρουμανίας, οπαδός του Διαφωτισμού, του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας. Προερχόταν, όπως και ο Υψηλάντης, από τον Ρωσικό στρατό και έλαβε μέρος στο Ρωσοτουρκικό Πόλεμο, 1806-1812. Κοινωνικός επαναστάτης των οραμάτων του Ρήγα για μια Παμβαλκανική Συνομοσπονδία, ερχόμενος σε αντίθεση με την τάξη των Βογιάρων μεγαλοκτηματιών και των Φαναριωτών.

Η αποτυχία της επαναστατικής εξέγερσης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες αύξησαν το ενδιαφέρον της Αγγλίας και της Ρωσίας και την αντιπαράθεσή τους για τις μετέπειτα εξελίξεις, ακολουθώντας από κοντά η Γαλλία κι η Αυστρία, έτοιμες να δρέψουν τα όποια κέρδη τους. Στη Νότια βαλκανική χερσόνησο, μαίνονταν ακόμη η ρήξη του Αλή Πασά με την Πύλη.

Επίκεντρο των νέων εξελίξεων τα Ιωάννινα. Οι πρεσβευτές όλων των αυτοκρατορικών δυνάμεων με τα προξενεία τους παρακολουθούσαν τις κινήσεις των αντιμαχόμενων μερών, καθώς στο προσκήνιο ανέτειλε η επαναστατική εξέγερση της Πελοποννήσου και της Κεντρικής Ελλάδας

Ο θάνατος του Αλή πασά, στις αρχές του 1822 (24 Ιανουαρίου) και οι επαναστατικές εξελίξεις στα Νότια Βαλκάνια συνέπεσαν, με την απομάκρυνση του Ι. Καποδίστρια από τα διπλωματικά καθήκοντα το 1822. Ωστόσο διατήρησε τη θέση του και μετακόμισε στη Γενεύη της Ελβετίας, παίρνοντας άδεια διαρκείας. Την παραίτηση του την έλαβε το 1827.

Γενεύη, κέντρο του Καλβινισμού, στις όχθες του Ροδανού ποταμού. Πατρίδα του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ και έντονων επαναστατικών εξελίξεων, πριν η Ελβετία αποκτήσει την ουδετερότητά της το 1815.

Την 11^η  Απριλίου 1827, ο Ιωάννης Καποδίστριας, (λίγους μήνες πριν δηλώσει την παραίτησή του απ΄ το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας), εκλέγεται  Κυβερνήτης της Ελλάδος για 7 χρόνια, από την  Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, ενόψει  των συμφωνιών της Συνθήκης του Λονδίνου (1827 -Ιουνίου), των Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας), με την απειλή επέμβασής τους στην Πελοπόννησο.

Τρεις μήνες αργότερα, στις 8 Οκτωβρίου του 1827, οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις, με τους στόλους τους, απέκλεισαν το κόλπο του Ναυαρίνου, αποστέλλοντας τελεσίγραφο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ζητώντας να παραχωρήσει αυτονομία στην Πελοπόννησο και στις Κυκλάδες, με τους κατοίκους φόρο υποτελείς στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

Η Οθωμανική αυτοκρατορία, απέρριψε το τελεσίγραφο, ωστόσο, με συνεχιζόμενη ακόμη την πολιορκία του στόλου, κι οι διαπραγματεύσεις να καταλήγουν σε διάφορα διπλωματικά παζάρια, περί της αυτονομίας των Ελλήνων, μια τυχαία μπαταριά ενός πλοίου(μπορεί και σκόπιμη) άναψε το πελεκούδι και σε λίγες ώρες ο στόλος του Ιμπραήμ βρέθηκε στο βυθό της θάλασσας.

Οι Ρώσοι Ναύτες πανηγύριζαν, οι Άγγλοι σκεπτικοί και οι Γάλλοι απορημένοι.

Τρεις μήνες αργότερα, στις 6 Ιανουαρίου 1828, ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Ιωάννης Καποδίστριας, σύμφωνα με την απόφαση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας (1827), συνοδευόμενος από τα πλοία των Τριών Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας), κατέπλευσε στο Ναύπλιο, επιβαίνων στο αγγλικό warspite.

Πριν φτάσει στο Ναύπλιο ο Ιωάννης Καποδίστριας επισκέφτηκε όλες τις κυβερνήσεις των Μεγάλων Αυτοκρατορικών Δυνάμεων, Αγγλίας, Ρωσίας και Γαλλίας.

Την 18η Ιανουαρίου 1828. Δέκα μήνες μετά την απόφαση της Γ’ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας, ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε τα νέα καθήκοντά του, αναστέλλοντας το σύνταγμα και την ελευθεροτυπία των ΜΜΕ, διορίζοντας σε υψηλές θέσεις τα δύο αδέρφια του.

Βασίλειος Πάνος

Βασίλειος Πάνος. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Από τις εκδόσεις «Αγαπώ την Πόλιν» κυκλοφόρησαν τα βιβλία : «23 Αυγούστου 1881. Η Αναχώρηση των Οθωμανών».(2005) «Η Απελευθέρωση της Θεσσαλίας- Μύθος η Πραγματικότητα (2005). «Η Πόλη του θεού -13^ος θεός»(μυθιστόρημα) (2006).«Ο Ασκληπιός – Ο Σωτήρας του κόσμου» (2007). «Από τον Σωτήρα Ασκληπιό στον άγιο Ασκληπιό». (2008). «Το Ποτάμι της Οργής- Η Πλημμύρα του Ληθαίου 1907». (2009). «Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΔΕΥΤΕΡΑ-Τρίκαλα 2 Φεβρουαρίου 1925. Το χρονικό μιας αιματοβαμμένης εντολής». (2011). «ΟΙ ΣΥΜΜΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ».(μυθιστόρημα) (2014).«ΤΟ ΕΠΙΦΑΝΕΣΤΑΤΟ ΙΕΡΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΤΡΙΚΚΗΣ.» (2017).

---